Cơ hội bứt phá hay thách thức tiềm ẩn?

Bạn đang ấp ủ ý tưởng khởi nghiệp và tự hỏi: “Liệu việc thành lập doanh nghiệp mới có phải là bước đi đúng đắn? Hãy cùng khám phá những ưu điểm và nhược điểm của việc này để đưa ra quyết định sáng suốt cho hành trình kinh doanh của bạn

I. Cơ sở pháp lý.
Bài viết phân tích các ưu và nhược điểm của việc thành lập doanh nghiệp mới dựa trên nền tảng pháp lý vững chắc, cụ thể là các quy định tại Luật Doanh nghiệp 2020 (Luật số 59/2020/QH14) – văn bản pháp luật hiện hành điều chỉnh hoạt động thành lập, tổ chức và vận hành doanh nghiệp tại Việt Nam.

II. Ưu điểm khi thành lập doanh nghiệp mới.

Trước khi chính thức bước chân vào hành trình khởi nghiệp, việc cân nhắc ưu điểm và nhược điểm của việc thành lập doanh nghiệp mới là điều vô cùng quan trọng. Đó không chỉ là quyết định về mặt pháp lý, mà còn ảnh hưởng đến định hướng lâu dài, tiềm năng phát triển và mức độ rủi ro mà bạn sẽ phải đối mặt.

Dưới đây là cái nhìn tổng quan và phân tích cụ thể để bạn dễ dàng lựa chọn hướng đi phù hợp nhất.

2.1. Ưu điểm khi thành lập doanh nghiệp mới.

Nhiều người nghĩ rằng bắt đầu một doanh nghiệp đồng nghĩa với việc “làm lại từ đầu” – đầy rẫy khó khăn và thử thách. Nhưng trên thực tế, việc tự mình xây dựng một công ty mới lại mở ra vô số cơ hội đáng giá, nhất là với những doanh nhân trẻ đang khao khát phát triển sự nghiệp độc lập. Vậy thành lập công ty mang lại những lợi ích gì? Dưới đây là các ưu điểm nổi bật:

• Lợi ích về mục tiêu kinh doanh.
• Lợi ích về mặt pháp lý.
• Lợi ích trong quá trình vận hành.
• Lợi ích đối với xã hội.

2.1.1. Tạo nền tảng vững chắc cho chiến lược phát triển.

Việc thành lập doanh nghiệp không chỉ là thủ tục hành chính – đó là cột mốc khẳng định mục tiêu và cam kết dài hạn của bạn trên con đường kinh doanh.

Trên thực tế, nhiều ngành nghề đặc thù và có tiềm năng lợi nhuận cao – như bất động sản, luật, tài chính, hàng không, logistics… – bắt buộc cá nhân phải thành lập doanh nghiệp nếu muốn hoạt động hợp pháp. Đây không phải là rào cản, mà chính là cơ hội để bạn bước vào cuộc chơi một cách chuyên nghiệp.

Ngoài ra, khi có tư cách pháp nhân rõ ràng, bạn dễ dàng hơn trong việc ký kết hợp đồng, huy động vốn, xây dựng thương hiệu và hoạch định chiến lược lâu dài. Ngược lại, nếu không có doanh nghiệp hợp pháp, việc mở rộng kinh doanh có thể bị giới hạn, đồng thời đối mặt với nhiều thủ tục rườm rà và rủi ro pháp lý không đáng có.

Tóm lại: Thành lập doanh nghiệp không chỉ giúp bạn “hợp thức hóa” hoạt động kinh doanh mà còn mở lối vào những thị trường tiềm năng, nơi mà chỉ những người sẵn sàng đầu tư bài bản mới có thể tham gia.

2.1.2. Ưu thế pháp lý rõ ràng.

Trong hệ thống pháp luật Việt Nam hiện hành, không có một định nghĩa cụ thể nào giải thích rõ “công ty là gì”. Ngay cả Luật Doanh nghiệp 2020 cũng không đưa ra một khái niệm riêng cho từ “công ty”. Thay vào đó, luật chỉ liệt kê các hình thức tổ chức được xem là công ty, bao gồm:

• Công ty trách nhiệm hữu hạn (TNHH).
• Công ty cổ phần.
• Công ty hợp danh.

Dù không được định nghĩa cụ thể, nhưng khi xem xét các đặc điểm pháp lý của những loại hình công ty này, ta thấy rằng: chúng hội tụ đầy đủ những yếu tố để được coi là một doanh nghiệp, bao gồm:

• Có tư cách tổ chức độc lập.
• Có tài sản riêng.
• Có địa chỉ trụ sở rõ ràng.
• Được đăng ký thành lập theo quy định pháp luật.
• Có mục đích chính là kinh doanh sinh lợi.

Căn cứ theo khoản 10 Điều 4 Luật Doanh nghiệp 2020 số 59/2020/QH14 như sau:

“Điều 4. Giải thích từ ngữ

Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:

…

10. Doanh nghiệp là tổ chức có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch, được thành lập hoặc đăng ký thành lập theo quy định của pháp luật nhằm mục đích kinh doanh.”

Dựa trên định nghĩa này và đối tượng mà Luật Doanh nghiệp 2020 điều chỉnh, có thể hiểu rằng “doanh nghiệp” là một khái niệm rộng, bao gồm:

• Các loại công ty (TNHH, cổ phần, hợp danh).
• Doanh nghiệp tư nhân.

Dưới góc nhìn pháp lý, công ty – với tư cách là tổ chức được thành lập hợp pháp, có tư cách pháp nhân, hoạt động vì mục tiêu kinh doanh – chính là một hình thức doanh nghiệp. Nói cách khác, mọi công ty đều là doanh nghiệp, nhưng không phải mọi doanh nghiệp đều là công ty (ví dụ như doanh nghiệp tư nhân).

2.1.3. Lợi ích trong quá trình vận hành.

Căn cứ theo Điều 7 Luật Doanh nghiệp 2020 số 59/2020/QH14 như sau:

“Điều 7. Quyền của doanh nghiệp

1. Tự do kinh doanh ngành, nghề mà luật không cấm.
2. Tự chủ kinh doanh và lựa chọn hình thức tổ chức kinh doanh; chủ động lựa chọn ngành, nghề, địa bàn, hình thức kinh doanh; chủ động điều chỉnh quy mô và ngành, nghề kinh doanh.
3. Lựa chọn hình thức, phương thức huy động, phân bổ và sử dụng vốn.
4. Tự do tìm kiếm thị trường, khách hàng và ký kết hợp đồng.
5. Kinh doanh xuất khẩu, nhập khẩu.
6. Tuyển dụng, thuê và sử dụng lao động theo quy định của pháp luật về lao động.
7. Chủ động ứng dụng khoa học và công nghệ để nâng cao hiệu quả kinh doanh và khả năng cạnh tranh; được bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ theo quy định của pháp luật về sở hữu trí tuệ.
8. Chiếm hữu, sử dụng, định đoạt tài sản của doanh nghiệp.
9. Từ chối yêu cầu của cơ quan, tổ chức, cá nhân về cung cấp nguồn lực không theo quy định của pháp luật.
10. Khiếu nại, tham gia tố tụng theo quy định của pháp luật.
11. Quyền khác theo quy định của pháp luật.”

Khi bạn lựa chọn khởi nghiệp dưới hình thức doanh nghiệp hợp pháp, bạn không chỉ đơn thuần đang “mở công ty” – mà còn đang đặt nền móng vững chắc cho sự chuyên nghiệp và uy tín trong mắt đối tác, khách hàng. Việc được cấp mã số doanh nghiệp, con dấu, Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp cùng các giấy tờ pháp lý liên quan chính là những yếu tố khẳng định tư cách pháp nhân và sự minh bạch trong hoạt động của bạn.

Đặc biệt, trong các ngành nghề kinh doanh có điều kiện, việc đăng ký doanh nghiệp không chỉ là lợi thế mà còn là điều kiện bắt buộc. Đây là tấm “giấy thông hành” giúp bạn đủ điều kiện pháp lý để tham gia thị trường và cạnh tranh sòng phẳng với các đối thủ.

Một điểm mạnh khác khi thành lập doanh nghiệp là khả năng xuất hóa đơn tài chính – điều mà cá nhân hoặc hộ kinh doanh không thể làm được. Trong bối cảnh doanh nghiệp, tổ chức luôn cần hóa đơn để kiểm soát và hạch toán chi phí, việc có thể cung cấp hóa đơn giúp bạn trở nên chuyên nghiệp và đáng tin cậy hơn trong mắt khách hàng. Nhờ vậy, doanh nghiệp có lợi thế lớn trong việc thu hút khách hàng, ký kết hợp đồng và phát triển bền vững.

Bên cạnh đó, việc thành lập doanh nghiệp cũng mở ra cơ hội thu hút vốn đầu tư, tiếp cận các chính sách hỗ trợ của nhà nước và tham gia sâu hơn vào thị trường. Đây là yếu tố then chốt giúp công ty bạn mở rộng quy mô, tăng trưởng lợi nhuận và xây dựng chiến lược phát triển dài hạn.

Cuối cùng, việc đăng ký doanh nghiệp cũng đồng nghĩa với việc bạn đang tạo dựng một thương hiệu riêng biệt. Thương hiệu là thứ giúp doanh nghiệp “ghi dấu” trong tâm trí khách hàng, tạo ra sự khác biệt trên thị trường và hình thành nền tảng vững chắc để phát triển lâu dài. Từ một tên gọi – bạn có thể phát triển thành một hệ thống, một giá trị, một sự tin tưởng gắn liền với sản phẩm hoặc dịch vụ mà bạn cung cấp.

2.1.4. Doanh nghiệp mới – Động lực lan tỏa cho xã hội.

Khi một doanh nghiệp hoạt động ổn định và có lãi, điều đó không chỉ mang lại lợi ích cho chủ sở hữu mà còn góp phần trực tiếp vào ngân sách quốc gia thông qua các khoản thuế. Đây chính là một phần trách nhiệm xã hội – giúp duy trì và phát triển các dịch vụ công cộng, hạ tầng và an sinh xã hội.

Không dừng lại ở đó, việc thành lập doanh nghiệp mới còn tạo ra cơ hội việc làm cho người lao động, từ đó góp phần giảm tỷ lệ thất nghiệp và nâng cao chất lượng sống cho cộng đồng. Mỗi công ty ra đời là một mắt xích quan trọng trong chuỗi phát triển kinh tế địa phương và quốc gia.

Sự gia tăng số lượng doanh nghiệp không chỉ thúc đẩy sự cạnh tranh lành mạnh, mà còn là đòn bẩy giúp GDP quốc gia tăng trưởng bền vững. Có thể nói, mỗi doanh nghiệp mới không chỉ là một giấc mơ khởi nghiệp được chắp cánh, mà còn là viên gạch góp phần xây dựng nền kinh tế Việt Nam năng động, hiện đại hơn mỗi ngày.

2.2. Những mặt trái khi thành lập doanh nghiệp mới – Bạn đã sẵn sàng đối mặt?

Khởi nghiệp là một hành trình thú vị nhưng không hề dễ dàng. Bên cạnh tiềm năng và cơ hội, việc thành lập một doanh nghiệp mới cũng đi kèm với nhiều thử thách khắc nghiệt mà bạn cần chuẩn bị tinh thần để đối mặt. Dưới đây là những khó khăn điển hình mà bất kỳ ai cũng có thể gặp khi bắt đầu hành trình khởi nghiệp:

2.2.1. Áp lực công việc khổng lồ – “Bắt đầu” chưa bao giờ nhẹ nhàng.

Khi bạn là người đặt viên gạch đầu tiên cho doanh nghiệp, mọi thứ đều đổ dồn lên vai: từ ý tưởng, chiến lược, vận hành đến quản lý tài chính, pháp lý. Khối lượng công việc có thể khiến bạn kiệt sức nếu không có kế hoạch rõ ràng hoặc đội ngũ hỗ trợ. Không ít doanh nhân mới rơi vào tình trạng quá tải ngay trong năm đầu tiên.

2.2.2. Một mình lo liệu mọi thứ – Cô đơn trên chính con đường mình chọn.

Những ngày đầu khởi nghiệp, bạn chính là “đội ngũ đa nhiệm”: vừa làm CEO, vừa là kế toán, nhân sự, thậm chí là cả nhân viên bán hàng. Thiếu kinh nghiệm và không có người đồng hành hướng dẫn, bạn dễ mắc sai lầm – điều không tránh khỏi nhưng lại ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của doanh nghiệp.

2.2.3. Xây dựng tất cả từ con số 0 – Không nền tảng, không lối mòn.

Không chỉ cần ý tưởng, bạn còn phải xây dựng mọi thứ từ hệ thống vận hành, đội ngũ nhân sự đến hồ sơ pháp lý và cơ cấu tổ chức. Việc này đòi hỏi thời gian, công sức và sự bền bỉ. Chính vì vậy, không ít người chọn sử dụng dịch vụ thành lập doanh nghiệp trọn gói để tiết kiệm thời gian và tập trung vào chiến lược phát triển.

2.2.4. Gánh nặng tài chính đè nặng – Không chỉ là tiền vốn.

Từ chi phí thuê văn phòng, lương nhân sự, thuế đến các khoản chi vận hành khác – tất cả đều đòi hỏi dòng tiền ổn định. Trong khi đó, doanh thu ở giai đoạn đầu thường chưa đủ để bù đắp chi phí. Ngoài ra, doanh nghiệp mới còn phải tuân thủ các nghĩa vụ thuế định kỳ, chưa kể đến các khoản thuế chuyên ngành nếu hoạt động trong lĩnh vực đặc thù.

May mắn thay, hiện nay đã có nhiều chính sách hỗ trợ khởi nghiệp như ưu đãi thuế và gói vay vốn ưu đãi từ Nhà nước – đòn bẩy cần thiết giúp các doanh nghiệp vượt qua giai đoạn “khát vốn” ban đầu.

2.2.5. Rủi ro thất bại luôn rình rập – Không dành cho người ngại ngã.

Thực tế cho thấy, không phải doanh nghiệp nào cũng sống sót sau năm đầu tiên. Nguy cơ thất bại luôn hiện hữu – từ chiến lược sai lầm, dòng tiền đứt gãy cho đến thị trường không phù hợp. Đối với chủ doanh nghiệp, thất bại không chỉ là tổn thất về tài sản mà còn là đòn đánh mạnh về tinh thần.

Tuy nhiên, rủi ro là một phần không thể thiếu của hành trình khởi nghiệp. Những người thành công không phải vì họ không thất bại, mà vì họ biết đứng dậy, rút kinh nghiệm và tiếp tục hành động. Có bản lĩnh, tầm nhìn và sự chuẩn bị kỹ lưỡng – bạn hoàn toàn có thể biến nguy cơ thành cơ hội.

Tóm lại: Thành lập doanh nghiệp mới là bước đi lớn và đòi hỏi nhiều nỗ lực hơn bạn tưởng. Nhưng nếu bạn sẵn sàng đối diện với khó khăn, chủ động tìm kiếm giải pháp và không ngừng học hỏi, đây có thể là khởi đầu cho một hành trình đáng tự hào – nơi bạn vừa là người viết kịch bản, vừa là nhân vật chính cho câu chuyện thành công của chính mình.

3. Nên thành lập công ty hay không?

Trong hành trình khởi nghiệp đầy thử thách tại Việt Nam, câu hỏi “Có nên thành lập công ty?” luôn là vấn đề mà mọi doanh nhân, đặc biệt là những người mới bắt đầu, cần phải cân nhắc kỹ lưỡng. Quyết định này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của doanh nghiệp mà còn có thể định hình tương lai của bạn.

Việc thành lập công ty mang lại rất nhiều lợi ích rõ ràng. Đầu tiên, bạn sẽ có cơ hội mở rộng quy mô kinh doanh dễ dàng hơn, đồng thời nâng cao sự nhận diện thương hiệu và sản phẩm. Điều này giúp xây dựng lòng tin từ khách hàng và tạo nền tảng vững chắc để phát triển lợi nhuận lâu dài. Bên cạnh đó, khi đã trở thành một pháp nhân, doanh nghiệp của bạn sẽ được pháp luật bảo vệ, giúp giảm thiểu các rủi ro pháp lý có thể xảy ra trong suốt quá trình hoạt động.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc vận hành một công ty không hề đơn giản. Chủ sở hữu không chỉ cần am hiểu về lĩnh vực mình kinh doanh mà còn phải có kiến thức sâu rộng về tài chính, pháp lý và quản trị doanh nghiệp. Chính vì vậy, một sự hợp tác chiến lược sẽ giúp giảm thiểu áp lực và rủi ro khi quản lý doanh nghiệp.

Ví dụ, nếu công ty bạn cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ và có yêu cầu xuất hóa đơn đỏ cho khách hàng, việc sở hữu tư cách pháp nhân sẽ trở nên cực kỳ quan trọng. Lúc này, thành lập công ty sẽ là bước đi cần thiết để đáp ứng các yêu cầu pháp lý và nhu cầu của khách hàng.

4. Những rủi ro khi thành lập công ty.

Mặc dù thành lập công ty mang lại nhiều cơ hội, nhưng cũng tồn tại một số rủi ro mà các doanh nghiệp mới cần phải chú ý. Dưới đây là một số rủi ro phổ biến mà bạn có thể gặp phải trong quá trình xây dựng và vận hành công ty:

• Lựa chọn sai loại hình doanh nghiệp: Việc chọn sai loại hình doanh nghiệp (ví dụ: công ty TNHH, công ty cổ phần, doanh nghiệp tư nhân) có thể gây ra nhiều khó khăn trong việc phân chia quyền lợi, tài sản, cũng như giải quyết tranh chấp sau này.
• Đăng ký vốn điều lệ không hợp lý: Nếu bạn đăng ký vốn điều lệ quá thấp, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn khi ký kết các hợp đồng lớn. Nếu vốn điều lệ quá cao, bạn có thể gặp phải áp lực tài chính và có thể vi phạm quy định pháp luật.
• Không tuân thủ nghĩa vụ thuế: Sau khi đăng ký thành lập doanh nghiệp, bạn phải thực hiện nghĩa vụ kê khai và nộp thuế đầy đủ. Nếu chậm nộp thuế, doanh nghiệp có thể phải chịu phạt tiền lên đến 25 triệu đồng.
• Rủi ro về kế toán: Các vấn đề kế toán như thất thoát công nợ, sai sót trong báo cáo thuế hoặc sử dụng hóa đơn không hợp pháp có thể gây tổn thất tài chính lớn và làm giảm uy tín của doanh nghiệp.

5. Một số lưu ý về ưu nhược điểm khi thành lập doanh nghiệp mới.

Khi quyết định thành lập doanh nghiệp mới, bạn cần lưu ý một số vấn đề quan trọng để tránh những sai lầm có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của công ty.

Căn cứ theo quy định tại Điều 9 Luật đầu tư 61/2020/QH14 như sau: 

“Điều 9. Ngành, nghề và điều kiện tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài

1. Nhà đầu tư nước ngoài được áp dụng điều kiện tiếp cận thị trường như quy định đối với nhà đầu tư trong nước, trừ trường hợp quy định tại khoản 2 Điều này.
2. Căn cứ luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nghị định của Chính phủ và điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên, Chính phủ công bố Danh mục ngành, nghề hạn chế tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm:
3. a) Ngành, nghề chưa được tiếp cận thị trường;
4. b) Ngành, nghề tiếp cận thị trường có điều kiện.
5. Điều kiện tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài quy định tại Danh mục ngành, nghề hạn chế tiếp cận thị trường đối với nhà đầu tư nước ngoài bao gồm:
6. a) Tỷ lệ sở hữu vốn điều lệ của nhà đầu tư nước ngoài trong tổ chức kinh tế;
7. b) Hình thức đầu tư;
8. c) Phạm vi hoạt động đầu tư;
9. d) Năng lực của nhà đầu tư; đối tác tham gia thực hiện hoạt động đầu tư;

đ) Điều kiện khác theo quy định tại luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nghị định của Chính phủ và điều ước quốc tế mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

4. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.”

5.1. Chọn loại hình doanh nghiệp phù hợp.

Trước khi thành lập, bạn cần hiểu rõ ưu, nhược điểm của từng loại hình doanh nghiệp (ví dụ: công ty TNHH, công ty cổ phần) để chọn lựa phù hợp với tiềm lực tài chính và chiến lược dài hạn của doanh nghiệp.

5.2. Lưu ý về cách đặt tên doanh nghiệp.

Tên doanh nghiệp phải là tên riêng, không trùng lặp với các tổ chức đã đăng ký và không chứa từ ngữ xúc phạm. Ngoài ra, tên doanh nghiệp cần bao gồm loại hình doanh nghiệp và tên riêng, theo quy định tại Luật Doanh nghiệp 2020.

5.3. Lưu ý về địa chỉ doanh nghiệp.

Trụ sở chính của công ty phải được đặt trên lãnh thổ Việt Nam, rõ ràng và cụ thể, không được đặt tại các khu nhà tập thể hay nhà chung cư không phục vụ cho mục đích kinh doanh.

5.4. Chọn mức vốn điều lệ phù hợp.

Mức vốn điều lệ không chỉ ảnh hưởng đến phí thuế môn bài mà còn quyết định sự uy tín của công ty. Bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng về mức vốn để đảm bảo đủ khả năng tài chính cho hoạt động và phù hợp với khả năng thực tế của công ty.

5.5. Các thủ tục cần hoàn thành sau khi thành lập.

Sau khi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, bạn cần thực hiện một số thủ tục như công bố thông tin trên Cổng thông tin quốc gia, khắc con dấu, mua chữ ký điện tử, mở tài khoản ngân hàng và phát hành hóa đơn.

Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về ưu nhược điểm của việc thành lập doanh nghiệp ớ. Chúc bạn thành công trên con đường khởi nghiệp!