Tham gia BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh từ 01/7/2025

Từ ngày 01/7/2025, chủ hộ kinh doanh cá thể – những người trước đây chỉ có thể tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) trên cơ sở tự nguyện – sẽ chính thức thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh theo quy định mới tại Luật Bảo hiểm xã hội 2024. Sự thay đổi này đánh dấu một bước tiến lớn trong chính sách an sinh xã hội của Việt Nam, nhằm mở rộng độ bao phủ BHXH và bảo vệ tốt hơn quyền lợi cho người lao động phi chính thức.

1. Chủ hộ kinh doanh cá thể và những quy định cũ về BHXH

Theo quy định tại Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 (hiện còn hiệu lực đến ngày 30/6/2025), chủ hộ kinh doanh cá thể không thuộc nhóm đối tượng phải tham gia BHXH bắt buộc. Điều này đồng nghĩa với việc, nếu muốn được hưởng chế độ hưu trí, tử tuất, thai sản… thì chủ hộ kinh doanh phải tự nguyện tham gia BHXH, với mức đóng và phương thức đóng do họ tự lựa chọn.

Việc chỉ tham gia BHXH trên cơ sở tự nguyện khiến đa số chủ hộ kinh doanh – đặc biệt là những người có thu nhập thấp hoặc không ổn định – không mặn mà với việc tham gia. Theo thống kê của cơ quan BHXH Việt Nam, tính đến cuối năm 2023, số lượng người tham gia BHXH tự nguyện vẫn còn khá khiêm tốn so với tiềm năng.

2. Quy định mới: Tham gia BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh từ ngày 01/7/2025

Sự thay đổi lớn đã được đưa ra tại Luật Bảo hiểm xã hội 2024, có hiệu lực từ ngày 01/7/2025.

“Luật Bảo hiểm xã hội 2024 (có hiệu lực từ ngày 01/7/2025) mở rộng diện tham gia BHXH bắt buộc với nhiều nhóm đối tượng, trong đó có chủ hộ kinh doanh cá thể.”

Cụ thể, khoản 1 Điều 2 Luật BHXH 2024 quy định:

“Chủ hộ kinh doanh của hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh theo quy định của Chính phủ thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc.”

Đây là một thay đổi mang tính bắt buộc và bắt đầu có hiệu lực từ ngày 01/7/2025. Điều này có nghĩa là tất cả chủ hộ của hộ kinh doanh cá thể có đăng ký kinh doanh sẽ phải tham gia BHXH bắt buộc giống như người lao động trong các doanh nghiệp.

3. Mức đóng BHXH bắt buộc của chủ hộ kinh doanh cá thể

Một trong những vấn đề được chủ hộ kinh doanh quan tâm nhất chính là mức đóng BHXH. Theo Luật BHXH 2024, mức đóng cụ thể như sau:

“Theo điểm a, b khoản 4 Điều 33 quy định tỉ lệ đóng BHXH bắt buộc là 3% vào quỹ ốm đau và thai sản, 22% vào quỹ hưu trí và tử tuất.”

Tổng cộng, mức đóng BHXH bắt buộc là 25% trên tiền lương làm căn cứ đóng.

Căn cứ để tính mức đóng

Tiền lương làm căn cứ đóng BHXH của chủ hộ kinh doanh được quy định rõ tại điểm d khoản 1 Điều 31 Luật BHXH 2024:

“Chủ hộ kinh doanh được lựa chọn tiền lương làm căn cứ đóng BHXH bắt buộc nhưng thấp nhất bằng mức tham chiếu và cao nhất bằng 20 lần mức tham chiếu tại thời điểm đóng.”

Điều này cho thấy nhà nước cho phép chủ hộ chủ động lựa chọn mức tiền lương làm căn cứ đóng, nhưng không được thấp hơn mức tham chiếu và không cao hơn 20 lần mức tham chiếu.

Mức tham chiếu là gì?

Khái niệm mức tham chiếu được đề cập rõ trong khoản 13 Điều 141 Luật BHXH 2024 như sau:

“Khi chưa bãi bỏ mức lương cơ sở thì mức tham chiếu quy định tại luật này bằng mức lương cơ sở. Tại thời điểm mức lương cơ sở bị bãi bỏ thì mức tham chiếu không thấp hơn mức lương cơ sở đó.”

Hiện nay, mức lương cơ sở là 2.340.000 đồng/tháng. Vì vậy, mức tham chiếu hiện tại cũng chính là mức lương cơ sở – 2.340.000 đồng/tháng.

Tiền bhxh đóng mỗi tháng của chủ hkd là bao nhiêu?

Giả sử chủ hộ kinh doanh chọn mức lương tham chiếu tối thiểu là 2.340.000 đồng/tháng, thì mức đóng BHXH bắt buộc sẽ là:

25% x 2.340.000 = 585.000 đồng/tháng

Đây là mức đóng tối thiểu. Nếu chủ hộ lựa chọn mức lương làm căn cứ cao hơn (ví dụ 5 triệu, 10 triệu đồng), mức đóng cũng sẽ cao hơn tương ứng.

4. Phương thức đóng BHXH cho chủ hộ kinh doanh

Luật BHXH 2024 cũng cho phép chủ hộ linh hoạt trong phương thức đóng BHXH. Cụ thể:

“Chủ hộ có thể lựa chọn phương thức đóng hàng tháng, 3 tháng hoặc 6 tháng một lần tùy theo nhu cầu.”

Việc linh hoạt phương thức đóng giúp chủ hộ có thể chủ động hơn trong việc quản lý tài chính, tránh tình trạng dồn gánh nặng tài chính hàng tháng.

5. Vì sao chủ hộ kinh doanh cần quan tâm đến BHXH?

5.1. Đảm bảo quyền lợi an sinh xã hội

Khi tham gia BHXH bắt buộc, chủ hộ kinh doanh sẽ được hưởng các chế độ quan trọng như:

Chế độ hưu trí: Có lương hưu hàng tháng khi đủ điều kiện.
Chế độ tử tuất: Thân nhân được nhận tiền trợ cấp nếu người tham gia mất.
Chế độ ốm đau, thai sản: Được hỗ trợ tài chính khi ốm đau, sinh con hoặc nuôi con nhỏ.

Đây là những quyền lợi mang tính dài hạn và bền vững, góp phần bảo đảm cuộc sống khi không còn khả năng lao động.

5.2. Tuân thủ pháp luật

Việc không tham gia BHXH bắt buộc theo quy định có thể dẫn đến việc bị xử phạt vi phạm hành chính. Ngoài ra, các hộ kinh doanh sẽ gặp khó khăn khi thực hiện các thủ tục liên quan đến thuế, vay vốn, hoặc đấu thầu nếu không tuân thủ quy định về BHXH.

5.3. Được ghi nhận quá trình đóng BHXH

Việc tham gia BHXH bắt buộc giúp chủ hộ có mã số BHXH thống nhất, được quản lý toàn bộ thời gian đóng trên hệ thống dữ liệu quốc gia. Sau này khi chuyển đổi mô hình kinh doanh, làm thuê hoặc chuyển sang loại hình doanh nghiệp khác, quá trình đóng BHXH vẫn được bảo lưu và cộng dồn.

6. Những lưu ý khi Luật BHXH 2024 có hiệu lực

Thời điểm áp dụng: Từ ngày 01/7/2025, chủ hộ kinh doanh cá thể thuộc diện bắt buộc tham gia BHXH.
Phải đăng ký kinh doanh: Quy định chỉ áp dụng đối với hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh theo quy định của Chính phủ.
Lựa chọn mức đóng hợp lý: Chủ hộ nên chọn mức đóng phù hợp với thu nhập để đảm bảo quyền lợi mà không gây áp lực tài chính.

7. Một số câu hỏi thường gặp

Câu hỏi 1: Nếu tôi không đăng ký hộ kinh doanh thì có phải tham gia BHXH không?

Trả lời: Theo luật, chỉ chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh mới phải tham gia BHXH bắt buộc. Nếu không đăng ký hộ kinh doanh, bạn không thuộc diện bắt buộc, nhưng nên cân nhắc tham gia BHXH tự nguyện để đảm bảo an sinh lâu dài.

Câu hỏi 2: Tôi đang tham gia BHXH tự nguyện, có cần chuyển sang BHXH bắt buộc không?

Trả lời: Nếu bạn là chủ hộ kinh doanh có đăng ký kinh doanh thì từ 01/7/2025, bạn phải chuyển sang tham gia BHXH bắt buộc theo quy định mới. Thời gian tham gia BHXH tự nguyện trước đó sẽ được cộng dồn.

Câu hỏi 3: Mức đóng 585.000 đồng/tháng có thể thay đổi không?

Trả lời: Có. Mức đóng này là tối thiểu, tùy thuộc vào mức tham chiếu. Nếu mức lương cơ sở thay đổi trong thời gian tới, mức đóng BHXH bắt buộc cũng sẽ thay đổi tương ứng.

Việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đối với chủ hộ kinh doanh cá thể là một bước cải cách quan trọng trong chính sách bảo hiểm xã hội. Quy định này không chỉ đảm bảo quyền lợi lâu dài cho hàng triệu người lao động phi chính thức, mà còn giúp nâng cao tính công bằng và toàn diện trong hệ thống an sinh của Việt Nam.

Từ ngày 01/7/2025, chủ hộ kinh doanh cần chủ động tìm hiểu, đăng ký tham gia và lựa chọn mức đóng phù hợp để vừa tuân thủ pháp luật, vừa đảm bảo quyền lợi an sinh cho bản thân và gia đình.

Xem thêm:

>> Điều kiện thành lập công ty TNHH 2 thành viên

>> Hướng dẫn thủ tục thành lập công ty tại Hồ Chí Minh

>> Thành lập doanh nghiệp

Nếu bạn có nhu cầu sử dụng dịch vụ của Ketoannavi hãy gọi ngay: