Khái niệm lỗ phát sinh trong kỳ tính thuế thu nhập doanh nghiệp

Chuyển lỗ khi tạm tính và quyết toán thuế thu nhập 2025

Hướng dẫn chi tiết về cách chuyển lỗ khi tạm tính và quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2025

Trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh, việc doanh nghiệp phát sinh lỗ là điều thường gặp, đặc biệt trong các giai đoạn khó khăn hoặc mới đi vào hoạt động. Để hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn và khuyến khích sự phát triển bền vững, pháp luật thuế hiện hành cho phép doanh nghiệp được chuyển lỗ sang các kỳ sau để bù trừ với thu nhập chịu thuế. Việc chuyển lỗ này cần thực hiện theo đúng nguyên tắc, điều kiện và thời hạn do cơ quan thuế quy định.

Chuyển lỗ khi tạm tính và quyết toán thuế thu nhập 2025

1. Chuyển lỗ khi tạm tính và quyết toán thuế thu nhập nghĩa là gì?

Lỗ phát sinh trong kỳ tính thuế được hiểu là phần thu nhập tính thuế âm, tức là tổng thu nhập chịu thuế của doanh nghiệp sau khi đã trừ các chi phí được trừ theo quy định thấp hơn doanh thu. Điều này không bao gồm các khoản lỗ của những năm trước còn lại được chuyển sang.
Doanh nghiệp chỉ được xét chuyển lỗ sau khi đã hoàn tất việc xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh trong kỳ, bao gồm việc tập hợp đầy đủ các khoản thu, chi và xác định được lãi hoặc lỗ cuối kỳ.

1.1 Nguyên tắc cơ bản trong việc chuyển lỗ

Việc chuyển lỗ khi quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp cần tuân thủ một số nguyên tắc quan trọng sau:

a) Chỉ được chuyển lỗ khi có lãi trong kỳ

Doanh nghiệp chỉ thực hiện chuyển lỗ từ các năm trước sang kỳ hiện tại nếu trong kỳ tính thuế đang quyết toán phát sinh lãi. Trường hợp doanh nghiệp tiếp tục lỗ trong kỳ hiện tại thì không được chuyển lỗ, kể cả khi còn lỗ chưa chuyển hết từ những năm trước.

Lưu ý: Nếu doanh nghiệp chưa có lãi thì các khoản lỗ từ năm trước sẽ được tiếp tục theo dõi để chuyển trong các kỳ có lãi tiếp theo, miễn là vẫn trong thời hạn chuyển lỗ hợp lệ.

Ví dụ minh họa:

- Năm 2024, Công ty Kế Toán Thiên Ưng lỗ 9 tỷ đồng.
- Năm 2025, công ty xác định có lãi 13 tỷ đồng.
  → Trong trường hợp này, toàn bộ khoản lỗ 9 tỷ năm 2024 sẽ được chuyển hết vào thu nhập tính thuế của năm 2025 để giảm bớt nghĩa vụ thuế.

b) Chuyển lỗ phải thực hiện liên tục và toàn bộ

Khi thực hiện chuyển lỗ, doanh nghiệp buộc phải chuyển toàn bộ số lỗ chưa được chuyển từ năm trước vào phần lãi phát sinh trong kỳ, và phải thực hiện một cách liên tục theo thứ tự thời gian.
Điều này đồng nghĩa với việc:
- Doanh nghiệp không được phép chọn năm có lợi nhuận cao để chuyển lỗ theo ý muốn.
- Không được bỏ qua một năm nào trong chuỗi chuyển lỗ, nếu không có lý do chính đáng (ví dụ năm đó doanh nghiệp tiếp tục lỗ).

c) Mức lỗ chuyển tối đa không vượt quá thu nhập chịu thuế trong kỳ

Số lỗ được chuyển trong kỳ chỉ được tối đa bằng với thu nhập tính thuế phát sinh trong năm đó. Nếu số lỗ còn lại lớn hơn số lãi thì phần chưa chuyển hết sẽ được tiếp tục theo dõi và chuyển vào các năm sau, theo đúng nguyên tắc và thời hạn quy định.

1.2. Thời hạn chuyển lỗ – Doanh nghiệp cần đặc biệt lưu ý

Một trong những điểm rất quan trọng là việc chuyển lỗ chỉ được thực hiện trong thời hạn 5 năm, tính từ năm kế tiếp năm phát sinh lỗ. Nếu sau 5 năm kể từ năm tiếp theo mà số lỗ vẫn chưa được chuyển hết thì phần lỗ còn lại sẽ không được chuyển tiếp nữa và không được tính để giảm thu nhập tính thuế trong tương lai.

Ví dụ cụ thể:

Năm 2024, Công ty Toàn Phát phát sinh lỗ là 10 tỷ đồng.
Năm 2025, Công ty có lãi 5 tỷ đồng.

Khi đó:

Công ty Toàn Phát được chuyển 5 tỷ đồng lỗ năm 2024 vào thu nhập tính thuế năm 2025.
Phần lỗ còn lại 5 tỷ đồng sẽ được tiếp tục chuyển vào các năm 2026, 2027, 2028 và 2029 nếu các năm đó công ty có lãi.

→ Sau năm 2029 (tức là hết 5 năm kể từ năm 2025 – năm liền sau năm phát sinh lỗ), nếu 5 tỷ đồng lỗ này chưa được chuyển hết thì phần còn lại sẽ bị hết hiệu lực, không được sử dụng để giảm thu nhập tính thuế nữa.

1.3. Một số lưu ý quan trọng trong quá trình chuyển lỗ

Doanh nghiệp cần lưu trữ và theo dõi đầy đủ hồ sơ kế toán, tài chính, quyết toán thuế và các báo cáo tài chính đã được kiểm toán hoặc nộp cho cơ quan thuế để chứng minh nguồn gốc của khoản lỗ chuyển sang.
Các khoản lỗ được phép chuyển phải là các khoản đã được cơ quan thuế chấp nhận sau khi kiểm tra hoặc quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp.
Trong trường hợp doanh nghiệp có thay đổi về mô hình hoạt động, sáp nhập, chia tách hoặc giải thể, việc chuyển lỗ cần được xem xét kỹ theo quy định riêng tại các văn bản hướng dẫn của Bộ Tài chính và Tổng cục Thuế.

2. Cách chuyển lỗ khi làm tạm tính thuế thu nhập doanh nghiệp theo quý

Trong quá trình tạm tính thuế thu nhập doanh nghiệp theo quý, doanh nghiệp vẫn có thể thực hiện việc chuyển lỗ, nhưng cần thực hiện đúng theo hướng dẫn tại khoản 2, Điều 9 Thông tư 78/2014/TT-BTC của Bộ Tài chính. Đây là một trong những quy định quan trọng nhằm đảm bảo việc tạm nộp thuế sát với kết quả hoạt động thực tế của doanh nghiệp trong năm tài chính.

2.1. Nguyên tắc chuyển lỗ khi kê khai thuế thu nhập doanh nghiệp quý

Theo hướng dẫn tại Thông tư 78, việc chuyển lỗ khi lập tờ khai tạm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp quý được thực hiện theo hai nguyên tắc sau:

Thứ nhất, doanh nghiệp được tạm thời chuyển lỗ từ các quý trước trong cùng năm tài chính để bù trừ vào thu nhập chịu thuế của các quý sau. Tuy nhiên, việc này mang tính chất tạm tính, và kết quả chính thức sẽ được xác định tại thời điểm quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp cuối năm.
Thứ hai, doanh nghiệp cũng được chuyển lỗ của các năm trước (nếu còn trong thời hạn 5 năm được chuyển lỗ) vào thu nhập chịu thuế khi làm tờ khai tạm tính các quý của năm tiếp theo. Tuy nhiên, tương tự như trên, việc chuyển lỗ này cũng chỉ có giá trị tạm thời và cần được điều chỉnh lại nếu có thay đổi tại thời điểm quyết toán năm.

Việc áp dụng các nguyên tắc này giúp doanh nghiệp không phải nộp thuế tạm thời quá nhiều trong khi thực tế cuối năm có thể không phát sinh thu nhập chịu thuế, từ đó đảm bảo tính công bằng và hợp lý trong kê khai thuế.

Ví dụ 1: Chuyển lỗ giữa các quý trong cùng năm tài chính

Tình huống:

Công ty An Hòa hoạt động trong lĩnh vực sản xuất thiết bị y tế, được thành lập từ năm 2018 và luôn có lãi đều qua các năm. Năm 2025, tình hình hoạt động trong các quý như sau:

Quý 1/2025: Doanh thu tăng cao sau Tết, công ty có lãi 2.000.000 đồng
→ Tạm tính thuế thu nhập doanh nghiệp: 2.000.000 × 20% = 400.000 đồng

Quý 2/2025: Chi phí nguyên liệu đầu vào tăng đột biến, dẫn đến lỗ 4.500.000 đồng
→ Không phát sinh thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp

Quý 3/2025: Ký được hợp đồng lớn, lãi 3.000.000 đồng
→ Chuyển lỗ từ quý 2 sang quý 3:
Thu nhập tính thuế = 3.000.000 – 3.000.000 = 0 đồng
(Phần lỗ 3 triệu từ quý 2 đã bù hết lãi quý 3, còn lại 1.500.000 đồng lỗ quý 2 tiếp tục theo dõi)

Quý 4/2025: Doanh nghiệp tiếp tục kinh doanh hiệu quả, lãi 6.000.000 đồng
→ Chuyển tiếp phần lỗ còn lại của quý 2 (1.500.000 đồng):
Thu nhập tính thuế = 6.000.000 – 1.500.000 = 4.500.000 đồng
→ Thuế thu nhập doanh nghiệp tạm tính: 4.500.000 × 20% = 900.000 đồng

Công ty đã chuyển toàn bộ khoản lỗ của quý 2 để giảm nghĩa vụ thuế trong các quý sau. Việc này được phép theo đúng quy định, tuy nhiên khi quyết toán năm, toàn bộ số liệu sẽ được tính lại một cách đầy đủ và chính thức dựa trên kết quả tổng thể của cả năm tài chính.

Ví dụ 2: Chuyển lỗ của năm trước sang năm sau khi làm tạm tính quý

Tình huống:

Công ty Minh Thành được thành lập vào tháng 5/2024, hoạt động trong lĩnh vực phần mềm. Trong năm đầu tiên (2024), công ty đầu tư mạnh vào nghiên cứu phát triển nên phát sinh lỗ 7.000.000 đồng sau khi quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp.

Sang năm 2025, tình hình hoạt động như sau:

Quý 1/2025: Nhận được hợp đồng outsource lớn từ nước ngoài, công ty đạt lãi 10.000.000 đồng
→ Do có lỗ của năm 2024 được chuyển sang, doanh nghiệp thực hiện bù trừ như sau:
Thu nhập tính thuế = 10.000.000 – 7.000.000 = 3.000.000 đồng
→ Thuế thu nhập doanh nghiệp tạm tính quý 1/2025: 3.000.000 × 20% = 600.000 đồng

Lưu ý:

Số lỗ năm 2024 được chuyển đúng quy định trong thời hạn 5 năm (2025 là năm thứ nhất).
Do việc chuyển lỗ trong quý có tính chất tạm thời, nên doanh nghiệp cần ghi nhận cẩn thận để điều chỉnh tại thời điểm quyết toán năm nếu có chênh lệch giữa tạm tính và thực tế.

2.2. Cách thức chuyển lỗ khi quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp (thu nhập doanh nghiệp)

Theo quy định tại khoản 2, Điều 9 Thông tư số 78/2014/TT-BTC, doanh nghiệp khi xác định kết quả sản xuất kinh doanh trong kỳ bị lỗ sau khi quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp thì được phép chuyển toàn bộ số lỗ này sang các năm sau, cụ thể như sau:

Doanh nghiệp được chuyển lỗ toàn bộ và liên tục vào phần thu nhập chịu thuế (sau khi đã loại trừ các khoản thu nhập được miễn thuế) của những năm tiếp theo. Thời gian cho phép chuyển lỗ là không vượt quá 5 năm, tính từ năm ngay sau năm phát sinh lỗ.
Trong năm tài chính tiếp theo, doanh nghiệp có thể tạm tính số lỗ chuyển sang trong các quý khi lập tờ khai tạm nộp thuế quý, nhưng việc chuyển lỗ chỉ được chính thức xác nhận khi lập tờ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp năm.
Trường hợp trong cùng một năm tài chính, doanh nghiệp có lỗ phát sinh tại một hoặc vài quý, thì được phép bù trừ số lỗ quý trước vào lãi của các quý sau trong cùng năm. Tuy nhiên, khi lập quyết toán năm, doanh nghiệp cần tính lại tổng số lỗ ròng của cả năm và căn cứ vào đó để thực hiện chuyển lỗ cho các năm tiếp theo, đảm bảo tuân thủ đúng nguyên tắc chuyển liên tục và trong giới hạn thời gian cho phép.
Doanh nghiệp có trách nhiệm tự xác định số lỗ đủ điều kiện chuyển theo đúng nguyên tắc: toàn bộ – liên tục – tối đa 5 năm. Trường hợp trong quá trình chuyển lỗ này mà doanh nghiệp phát sinh thêm lỗ mới (không bao gồm phần lỗ của các kỳ trước chuyển sang), thì số lỗ mới sẽ được tính theo một chu kỳ chuyển lỗ mới, cũng với thời hạn không quá 5 năm tính từ năm kế tiếp năm phát sinh lỗ mới.
Trường hợp doanh nghiệp bị cơ quan thuế kiểm tra, thanh tra và xác định lại số lỗ được phép chuyển khác với số đã kê khai ban đầu, thì việc chuyển lỗ phải tuân theo kết luận của cơ quan thuế, nhưng vẫn phải đảm bảo nguyên tắc: chuyển toàn bộ – liên tục – không quá 5 năm từ năm liền kề sau năm có lỗ phát sinh.
Nếu doanh nghiệp không chuyển hết số lỗ trong vòng 5 năm kể từ năm sau năm phát sinh lỗ, thì phần lỗ chưa chuyển hết sẽ không còn giá trị sử dụng và không được tính vào thu nhập của những năm tiếp theo.

Ví dụ về Chuyển lỗ khi quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp
Ví dụ: Công ty TNHH Kế Toán Ánh Sao được thành lập vào năm 2019 và có kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh qua các năm như sau:

Năm 2019: Lỗ 60.000.000 đồng
Doanh nghiệp bị lỗ nên không phát sinh nghĩa vụ nộp thuế thu nhập doanh nghiệp và cũng không có lãi để thực hiện chuyển lỗ.

Năm 2020: Lỗ 30.000.000 đồng
Tương tự năm trước, do tiếp tục bị lỗ nên không có cơ sở để chuyển lỗ, không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.

Năm 2021: Lãi 20.000.000 đồng
Do đã phát sinh lãi và có số lỗ từ năm 2019 còn trong thời gian được chuyển (không quá 5 năm kể từ năm 2020), công ty sẽ chuyển lỗ như sau:
– Chuyển từ năm 2019: 20.000.000 đồng (tối đa bằng số lãi)
=> Thu nhập tính thuế sau khi chuyển lỗ = 0 đồng → Không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.

Năm 2022: Lãi 25.000.000 đồng
Tiếp tục chuyển lỗ theo nguyên tắc liên tục:
– Chuyển từ năm 2019: 25.000.000 đồng
=> Thu nhập tính thuế sau khi chuyển lỗ = 0 đồng → Không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.

Năm 2023: Lãi 10.000.000 đồng
– Chuyển tiếp từ số lỗ năm 2019: 10.000.000 đồng
=> Thu nhập tính thuế = 0 đồng → Không phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp.

Năm 2024: Lỗ 5.000.000 đồng
Do bị lỗ nên không phải nộp thuế và không phát sinh chuyển lỗ.

Đến năm 2025: Công ty có lãi 40.000.000 đồng
Công ty thực hiện chuyển lỗ như sau:

Tổng hợp số lỗ còn lại:
– Năm 2019: Tổng lỗ 60 triệu, đã chuyển: 20 + 25 + 10 = 55 triệu → còn 5 triệu.
– Năm 2020: Tổng lỗ 30 triệu → chưa chuyển.
– Năm 2024: Tổng lỗ 5 triệu → chưa chuyển.

Tuy nhiên, năm 2019 chỉ được chuyển lỗ đến hết năm 2024. Như vậy, 5 triệu còn lại của năm 2019 KHÔNG được chuyển sang năm 2025.

Tổng số lỗ được chuyển sang năm 2025:
– Năm 2020: 30.000.000 đồng
– Năm 2024: 5.000.000 đồng
Tổng cộng: 35.000.000 đồng

=> Thu nhập tính thuế năm 2025 = 40.000.000 – 35.000.000 = 5.000.000 đồng
=> Thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp = 5.000.000 x 20% = 1.000.000 đồng

Lưu ý: theo đúng quy định tại Điều 7 Thông tư 96/2015/TT-BTC (sửa đổi Điều 9 Thông tư 78/2014/TT-BTC)

3. Chuyển lỗ khi doanh nghiệp thay đổi mô hình, tổ chức lại

Doanh nghiệp khi chuyển đổi loại hình, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, giải thể hoặc phá sản phải thực hiện quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp đến thời điểm có quyết định của cơ quan có thẩm quyền, trừ khi pháp luật quy định không phải quyết toán.

Số lỗ phát sinh trước khi chuyển đổi, sáp nhập, hợp nhất:
➤ Được theo dõi chi tiết theo năm phát sinh,
➤ Được bù trừ vào thu nhập của doanh nghiệp mới trong cùng năm, hoặc
➤ Tiếp tục chuyển lỗ sang các năm sau, nhưng tối đa không quá 5 năm kể từ năm tiếp theo năm phát sinh lỗ, và phải đảm bảo nguyên tắc chuyển liên tục, không ngắt quãng.
Số lỗ phát sinh trước khi chia, tách doanh nghiệp:
➤ Nếu còn trong thời gian được chuyển lỗ, sẽ được phân bổ cho các doanh nghiệp sau chia, tách theo tỷ lệ vốn chủ sở hữu được chia.

Xem thêm:

>> Tính tiền phạt chậm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp

>> Công ty hợp danh có được giảm vốn điều lệ không?

>> Thành lập doanh nghiệp

Nếu bạn có nhu cầu sử dụng dịch vụ của Ketoannavi hãy gọi ngay: