Cách hạch toán tài khoản 138 theo thông tư 200

Tài khoản 138 – Phải thu khác, bao gồm 3 tài khoản cấp 2:

1. Tài khoản 1381 – Tài sản thiếu chờ xử lý:
   • Được sử dụng để phản ánh giá trị của tài sản thiếu chưa xác định rõ nguyên nhân và đang chờ quyết định xử lý.
   • Theo nguyên tắc, khi phát hiện thiếu tài sản, cần truy tìm nguyên nhân và xác định người có liên quan để thực hiện biện pháp xử lý cụ thể.
   • Chỉ hạch toán vào tài khoản 1381 trong trường hợp chưa xác định được nguyên nhân về thiếu, mất mát, hư hỏng tài sản của doanh nghiệp và đang chờ xử lý. Trong trường hợp tài sản thiếu đã xác định được nguyên nhân và đã có biên bản xử lý ngay trong kỳ, ghi vào các tài khoản liên quan mà không sử dụng tài khoản 1381.
2. Tài khoản 1385 – Phải thu về cổ phần hóa:
   • Phản ánh số phải thu liên quan đến quá trình cổ phần hóa mà doanh nghiệp đã chi ra, bao gồm chi phí cổ phần hoá, trợ cấp cho lao động thôi việc, mất việc, và hỗ trợ đào tạo lại lao động trong doanh nghiệp cổ phần hoá.
3. Tài khoản 1388 – Phải thu khác:
   • Sử dụng để phản ánh các khoản phải thu của doanh nghiệp nằm ngoài phạm vi các tài khoản phải thu phản ánh ở các tài khoản 131, 133, 136, cũng như không thuộc các tài khoản 1381 và 1385.
   • Bao gồm các khoản phải thu như cổ tức, lợi nhuận, tiền lãi, cũng như các khoản phải thu liên quan đến bồi thường do làm mất tiền, tài sản, và các khoản phải thu khác

3. Phương pháp kế toán một số giao dịch kinh tế chủ yếu

3.1. Xử lý Tài sản cố định hữu hình thiếu:

• Khi phát hiện thiếu Tài sản cố định hữu hình trong hoạt động sản xuất, kinh doanh mà chưa xác định rõ nguyên nhân và đang chờ xử lý, thực hiện ghi chứng như sau:
  • Nợ TK 138 – Phải thu khác (1381) (giá trị còn lại của TSCĐ).
  • Nợ TK 214 – Hao mòn TSCĐ (giá trị hao mòn).
  • Có TK 211 – Tài sản cố định hữu hình (nguyên giá).

3.2. Xử lý TSCĐ hữu hình cho hoạt động sự nghiệp, dự án hoặc hoạt động phúc lợi thiếu:

• Khi phát hiện thiếu TSCĐ hữu hình trong hoạt động sự nghiệp, dự án, hoặc hoạt động phúc lợi mà chưa xác định rõ nguyên nhân và đang chờ xử lý, thực hiện ghi chứng giảm TSCĐ như sau:
  • Nợ TK 214 – Hao mòn TSCĐ (giá trị hao mòn).
  • Nợ TK 466 – Nguồn kinh phí đã hình thành TSCĐ (giá trị còn lại) (TSCĐ dùng cho hoạt động sự nghiệp, dự án).
  • Nợ TK 3533 – Quỹ phúc lợi đã hình thành TSCĐ (giá trị còn lại) (TSCĐ dùng cho hoạt động phúc lợi).
  • Có TK 211 – TSCĐ hữu hình (nguyên giá).
  • Đồng thời phản ánh phần giá trị còn lại của tài sản thiếu chờ xử lý:
    • Nợ TK 138 – Phải thu khác (1381).
    • Có TK 353 – Quỹ khen thưởng, phúc lợi (3532).
    • Có TK 338 – Phải trả, phải nộp khác (TSCĐ dùng cho sự nghiệp, DA).

3.3. Xử lý thiếu tiền mặt, vật tư, hàng hóa khi kiểm kê: a) Khi chưa xác định rõ nguyên nhân, chờ xử lý:

• Nợ TK 138 – Phải thu khác (1381).
• Có các TK 111, 152, 153, 155, 156. b) Khi có biên bản xử lý của cấp có thẩm quyền:
• Nợ TK 111 – Tiền mặt (cá nhân, tổ chức nộp tiền bồi thường).
• Nợ TK 1388 – Phải thu khác (cá nhân, tổ chức phải nộp tiền bồi thường).
• Nợ TK 334 – Phải trả người lao động (số bồi thường trừ vào lương).
• Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán (giá trị hao hụt mất mát của hàng tồn kho sau khi trừ số thu bồi thường theo quyết định xử lý).
• Nợ TK 811 – Chi phí khác (phần giá trị còn lại của TSCĐ thiếu qua kiểm kê phải tính vào tổn thất của doanh nghiệp).
• Có TK 1381 – Tài sản thiếu chờ xử lý. c) Trường hợp đã xác định nguyên nhân và người chịu trách nhiệm:
• Nợ TK 138 – Phải thu khác (1388 – Phải thu khác) (số phải bồi thường).
• Nợ TK 334 – Phải trả người lao động (số bồi thường trừ vào lương).
• Nợ TK 632 – Giá vốn hàng bán (giá trị hao hụt, mất mát của hàng tồn kho sau khi trừ số thu bồi thường theo quyết định xử lý).
• Có TK 621 – Chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp.
• Có TK 627 – Chi phí sản xuất chung.
• Có các TK 152, 153, 155, 156.
• Có các TK 111, 112.

3.4. Xử lý khoản cho mượn tài sản tạm thời:

• Ghi chứng khi có các khoản cho mượn tài sản tạm thời:
  • Nợ TK 138 – Phải thu khác (1388).
  • Có các TK 152, 153, 155, 156,…

Xem thêm: Cách hạch toán tài khoản 136 theo thông tư 200

3.5. Xử lý khoản chi hộ bên thứ ba phải thu hồi và các khoản phải thu khác:

• Ghi chứng khi có các khoản chi hộ bên thứ ba phải thu hồi và các khoản phải thu khác:
  • Nợ TK 138 – Phải thu khác (1388).
  • Có các TK liên quan.

3.6. Kế toán giao dịch ủy thác xuất – nhập khẩu tại bên nhận ủy thác: a) Khi bên nhận uỷ thác chi hộ cho bên giao uỷ thác:

• Nợ TK 138 – Phải thu khác (1388) (nếu bên giao ủy thác chưa ứng tiền).
• Nợ TK 3388- Phải trả phải nộp khác (trừ vào tiền nhận của bên giao ủy thác).
• Có các TK 111, 112,… b) Khi được doanh nghiệp uỷ thác xuất khẩu thanh toán bù trừ:
• Nợ TK 338 – Phải trả khác (3388).
• Có TK 138 – Phải thu khác (1388). c) Kế toán chi tiết các giao dịch thanh toán xuất – nhập khẩu ủy thác:
• Sử dụng tài khoản 338 – Phải trả khác.
• Kế toán các khoản thuế GTGT, thuế TTĐB, thuế nhập khẩu theo hướng dẫn của tài khoản 333 – Thuế và các khoản phải nộp Nhà nước.

3.7. Xác định tiền lãi cho vay, lãi tiền gửi, cổ tức, lợi nhuận được chia phải thu:

• Ghi chứng khi xác định các khoản tiền lãi, cổ tức, lợi nhuận phải thu:
  • Nợ các TK 111, 112,… (số đã thu được tiền).
  • Nợ TK 138 – Phải thu khác (1388).
  • Có TK 515 – Doanh thu hoạt động tài chính.

3.8. Khi thu được tiền của các khoản nợ phải thu khác:

• Ghi chứng khi thu được tiền từ các khoản nợ phải thu khác:
  • Nợ TK 111 – Tiền mặt.
  • Nợ TK 112 – Tiền gửi Ngân hàng.
  • Có TK 138 – Phải thu khác (1388).

3.9. Xử lý nợ phải thu khác không có khả năng thu hồi:

• Ghi chứng khi có quyết định xử lý nợ phải thu khác không có khả năng thu hồi:
  • Nợ TK 111 – Tiền mặt (số bồi thường của cá nhân, tập thể có liên quan).
  • Nợ TK 334 – Phải trả người lao động (số bồi thường trừ vào lương).
  • Nợ TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2293) (nếu được bù đắp bằng khoản dự phòng phải thu khó đòi).
  • Nợ TK 642 – Chi phí quản lý doanh nghiệp (số hạch toán vào chi phí).
  • Có TK 138 – Phải thu khác (1388 – Phải thu khác).

3.10. Khi hoàn thành thủ tục bán các khoản nợ phải thu khác cho công ty mua bán nợ:

• Ghi chứng khi bán các khoản nợ phải thu khác:
  • Nợ các TK 111, 112,… (số tiền thu được từ việc bán khoản nợ phải thu).
  • Nợ TK 229 – Dự phòng tổn thất tài sản (2293) (số chênh lệch được bù đắp bằng khoản dự phòng phải thu khó đòi).
  • Nợ các TK liên quan (số chênh lệch giữa giá gốc khoản nợ phải thu khó đòi với số tiền thu được từ bán khoản nợ và số đã được bù đắp bằng khoản dự phòng nợ phải thu khó đòi).
  • Có TK 138 – Phải thu khác (1388).

3.11. Khi phát sinh chi phí cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước:

• Ghi chứng khi có chi phí cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước:
  • Nợ TK 1385 – Phải thu về cổ phần hóa (chi tiết chi phí cổ phần hóa).
  • Có các TK 111, 112, 152, 331,…

3.12. Khi kết thúc quá trình cổ phần hóa:

• Ghi chứng khi kết thúc quá trình cổ phần hóa:
  • Nợ TK 3385 – Phải trả về cổ phần hóa (tiền thu bán cổ phần thuộc vốn NN).
  • Có TK 1385 – Phải thu về cổ phần hóa.

3.13. Xử lý chi cho hoạt động sự nghiệp, dự án, chi đầu tư XDCB, chi phí SXKD không được cấp có thẩm quyền phê duyệt:

• Ghi chứng khi có chi phí không được cấp có thẩm quyền phê duyệt:
  • Nợ TK 138 – Phải thu khác.
  • Có các TK 161, 241, 641, 642,…

3.14. Khi lập Báo cáo tài chính:

• Ghi chứng khi lập Báo cáo tài chính và đánh giá số dư nợ phải thu khác có gốc ngoại tệ:
  • Nếu tỷ giá ngoại tệ tăng so với tỷ giá Đồng Việt Nam:
    • Nợ TK 138 – Phải thu khác.
    • Có TK 413 – Chênh lệch tỷ giá hối đoái (4131).
  • Nếu tỷ giá ngoại tệ giảm so với tỷ giá Đồng Việt Nam:
    • Nợ TK 413 – Chênh lệch tỷ giá hối đoái (4131).
    • Có TK 138 – Phải thu khác (1388).

Nếu bạn có nhu cầu sử dụng Dịch vụ kế toán hãy gọi ngay:

Hoặc bạn có thể Follow Facebook Kế toán NAVI của chúng tôi để được tư vấn miễn phí.